Κυνήδαρος "Ο χορός και η μουσική"

     Κινίδαρος «Ο χορός και η Μουσική»
Ο Κινίδαρος είναι ένα από τα πλέον ορεινά χωριά της Νάξου, σχεδόν στο κέντρο του νησιού, 14 χλμ από τη Χώρα.
Το τοπωνύμιο «Κηνήδαρος» απαντάται από το 1539. Ο πληθυσμός του χωριού από το 1880 δεν ξεπέρασε τους 600 (από το 1960 και μετά τους 350) κατοίκους. Η οικονομία του στηριζόταν στην γεωργία και την κτηνοτροφία.
Το πρόβλημα του βιοπορισμού υπήρξε η αιτία της μετανάστευσης των κατοίκων στις αρχές του αιώνα στην Πόλη και τα νεότερα χρόνια στην Αθήνα. Η σχολική παιδεία ελάχιστη, η κοινωνία αταξική, βοσκοί, γεωργοί, μυλωνάδες, σαρωνάδες (σαρωνιές = σκούπες) και οργανοπαίχτες.
Ο Κινίδαρος είναι από τα πλέον πιστό στις παραδόσεις του (κυρίως τις μουσικοχορευτικές) χωριά της Νάξου. Ο χορός και τα «βιολιά» αποτελούν το πάθος των κατοίκων του.
«Είχε βιολιά που στέvαζαν, λαούτα που βογγούσαv, είχε και τραγουδιστές που τα πουλιά σιωπούσαv».
Του χωριού οι αλήθειες λένε ότι:
-       Οι Κιvιδαριώτες βαστάvε από φυλή οργαvοπαιχτώv, τραγουδιστών και χορευτών).
-       «Και πεθαμένος να ‘ναι κάποιος στο χωριό, γλεντάνε».
-       «Τα παιδιά πρώτα μαθαίνουν να χορεύουν κι ύστερα να περπατάνε».
-       «Στο χωριό μας όλα τα χαλάνε, το γλέντι όχι».
Τα μουσικό όργανα (παιχνίδια) με τα οποία κατά καιρούς χόρεψαν οι Κινιδαριώτες είναι: η Τζαμπούνα, το Σουβλιάρι (σουραύλι), το ντουμπάκι, το Βιολί, το Λαούτο, το Κλαρίνο και το Σαντούρι. Επεκράτησαν όμως τα «βιολιά» (βιολί - λαούτο) και τις Απόκριες οι «Τζαμπούνες» (Τζαμπούνα - Ντουμπάκι),
Παλιότερα που δεν υπήρχαν «βιολιά», χόρευαν με τα Τζαμπουνοντούμπακα ή με τα τραγούδια, τα οποία δεν δέχονταν παθητικό, αλλά μετείχαν σ' αυτό δημιουργικά.
Ο χορός παρουσιάζεται σαν βασική ανάγκη ζωής των κατοίκων του, ενώ η συμμετοχή στα γλέντια είναι πάνδημη και στηρίζεται στους ρυθμιστικούς τοπικούς κανόνες.
Χορεύονται χοροί κυκλικοί (Συρτός, «Βλάχα», Καλαμαθιανός) κι ο αντικρυστός Μπάλλος. Πιο παλιό χορεύονταν και χοροί (όχι γενικού χαρακτήρα), ως επείσακτοι από την Μ. Ασία, ο Καρσιλαμάς, ο Ζεϊμπέκικος κι ο Χασάπικος, ενώ χορεύονταν αποκλειστικό τις Απόκριες ο Αράπης, η Γκιόσα, το Πιπέρι, ο Νικιντρές, το Μαμουτζέλο κι η Τζαμπουνόπορκα.
Στον κύκλο χορεύουν άντρες και γυναίκες εναλλάξ, με τελευταίο πάντοτε άντρα, όπως και μπροστά (αμπρουστινός = πρωτοχορευτής), που από τη θέση αυτή χορεύει την γυναίκα.
Στον Μπάλλο χορεύει πάντα μόνο ένα ζευγάρι, ενώ την γυναίκα (ντάμα) μπορούν να την χορέψουν κι άλλοι άντρες.
Πότε χορεύουν; Μα όλες τις μέρες.

Απόσπασμα από το φυλλάδιο ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΙΝΙΔΑΡΙΩΤΩΝ ΝΑΞΟΥ "Ο Άγιος Γεώργιος"
Κείμενα – Επιμέλεια: Δρ. Σταύρος Σπηλιάκος

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις